Recep ERÇİN
Çin, Nesil Yol İnisiyatifi ile deniz yolu lojistiğinin bir kısmını demiryoluna kaydırmayı hedefledi. Bu kapsamda Rusya üzerinden geçen Kuzey Koridoru işlerlik kazandı. Vakitle yılda 19 bin trenle, 1 milyon konteyner taşır hale geldi. Bir yandan da deniz yolu ile güney koridoru ilerliyor. Buna rağmen Orta Koridor beklenen etkiyi yaratamadı.
Avrupa ve Çin arasındaki dış ticaret hacmi Avrupa Komisyonu’nun açıkladığı verilere nazaran 2024 prestijiyle 731,1 milyar euro ve Avrupa ülkeleri, Çin’e 304,5 milyar euro açık verdi. Potansiyel yüksek ancak lojistikte badireler baş gösteriyor. Ukrayna Savaşı’ndan beri Rusya üzerinden geçen Kuzey Koridorunda fiyatlar artarken müddetler uzadı. Güneydeki deniz yolunda da korsanlar, bölgesel çatışmalar vd. nedenlerle aksamalar oluyor. Altyapı yüzünden bugüne kadar hacim olarak düşük kalan Orta Koridor ise şu günlerde Çin için inançlı liman olmaya aday.
İlk amaç yılda bin trene ulaşmak
Bu fırsatı kıymetlendirmek isteyen ve Orta Koridor üzerinde nakliyecilik yapan Türk şirketi Pasifik Eurasia mayıs ayı içerisinde gerçekleşen Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu’nun Çin temasları kapsamında Çin devlet demiryolları şirketi China State Railway ile görüşmeler yaptı. Bundan sonra bir dizi işbirliği gündeme geldi.
Bu gelişmeleri aktarmak üzere evvelki akşam Pasifik Eurasia yöneticilerinin de iştirakiyle bir basın sohbet toplantısı düzenleyen Pasifik Holding Yönetim Kurulu Lideri Fatih Erdoğan, “China Railway’in iştiraki China Railway International Multimodal Co. Ltd. ile Çin-Türkiye-Avrupa sınırında 17 Haziran 2025 tarihli Uluslararası Konteyner Taşımacılığı Kontratı imzalayan Pasifik Eurasia, bu muahede kapsamında başlangıçta yapacağı 10 blok tren seferinin ardından tertipli olarak devam edecek olan blok tren seferleri ile birinci etapta yıllık bin tren hedefine koşacak” dedi.
Haftaya yeni muahedeler açıklanabilir
Erdoğan, 27-29 Haziran tarihlerinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın düzenlediği, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açılışını yapacağı “Küresel Ulaştırma Koridorları Forumu 2025” kapsamında da Çinli muhatapları ile stratejik pahaya sahip yeni anlaşmalar imzalamayı hedeflediklerini lisana getirdi.
2019’dan bu yana Çin, Türk Cumhuriyetleri, Kafkas ülkeleri ve Avrupa ile yaptıkları anlaşmalarla Orta Koridoru geliştirmeye çalıştıklarını anlatan Erdoğan, “Muhataplarımıza şunu anlattık; Orta Koridor lakin Türkiye’nin sahiplenmesi ile olur.
Devlet sahipleniyor. Nesil Yol İnisiyatifi, jeopolitiği değiştirdi. Hem kuzey hem güneyde yaşananlar lojistik güvenliğini tehdit ediyor. Bu Orta Koridor’un potansiyelini ortaya çıkardı zira makul istikrar güden ülkeler üzerinden geçiyor. Çin devletinin de son bir yılda bu noktaya geldiğini söyleyebiliriz. Yaptığımız ziyarette Çin tarafının hazır olduğunu gördük. Bu süreç artık Orta Koridorun yükselmesi basamağına geldi” diye konuştu.
‘Türkiye sahiplenmezse olmaz’ dedi, takviye istedi
Savaşların Orta Koridor’un değerini daha da artırdığını lisana getiren Erdoğan, şunları anlattı: “Çünkü güneyde de karışıklık artıyor. Kuzey başta süratli idi. Savaş nedeniyle Çin’den Belarus’a 15-20 gün olan tedarik mühleti 40-53 güne çıktı. Uygunlaşması de beklenmiyor. Buna karşın geçen yıl 19 bin tren ve 1 milyon konteyner taşındı. Ukrayna Savaşı bitse bile Avrupa’nın Rusya’ya tavrının değişmeyeceği aşikâr oldu. Orta Koridor konteyner başına kuzeye nazaran 500-1000 dolar avantajlı.
Süre olarak da 25-35 günde tedarik sağlanıyor. Daha da hızlandıracağız, şu anda emekleme aşamasında. Orta Koridor’da yıllık 300 tren var. Türkiye’nin sahiplenmediği bir Orta Koridor’da yük Karadeniz limanlarına iniyor. Oradan gemiyle geçerek nasıl büyüyebilir ki? Çinli muhataplarımıza uzun uzun anlattık. Orta Koridor, kuzey üzere bir büyük sınır olacaksa Türkiye olmadan olamaz. Çin demiryolu koridorlarında gelişebilmesi için sübvanse ediyor.
Bana taşıma suyla değirmen döndürmek üzere geldi fakat Çin, dünya üretiminin yüzde 30’unu yapıyor. Çin için en büyük risk ürettiği eseri sevk edememek. Bu sevkiyatı yapamazsa içine çökebilir. Devletin öteki gelirlerinden buna hisse ayırıyorlar. Bu sübvansiyonları net bir halde istedik. Türkiye üzerinden giden trenlere çıkartın bunları siz üstünüze düşeni yapın biz de sahiplenelim dedik.”
“Karadeniz’de yol için toprak vermeyen ayıplanır”
Orta Koridor’da hacim artarken Çinliler raflarında Türkler’in yerini kapar mı? Neden kuzey ve güney problemli ile yolu ortadan açalım? Bu soru Fatih Erdoğan’a soruldu. Erdoğan şunları anlattı: “Yol mutlaka çift taraflıdır ve yol medeniyettir. Arsa, toprak bizim Karadeniz’de kıymetlidir fakat yol geçince yer vermemek ayıptır. Çin ile Avrupa ortasında bu ticaret olacak sizin onu kapatmaya gücünüz yetmez.
Bu lojistik Türkiye üzerinden oluşursa siz daha güçlü olarak masaya oturuyorsunuz. Orta Asya’da siyasi ve ticari bağlarınızı yüksek düzeye taşıyorsunuz. Bütün kara coğrafyasını Akdeniz’e açabiliriz bunun da demiryolu ile olmasını bekleriz. Çinli şirketlerin Türkiye’ye yatırım yapması Çin devletince teşvik ediliyor, Türkiye de bunu istiyor. Satış yapmak yerine bize yatırım yapın, direkt yatırımları artırın, ticarette negatif istikrar biraz dengelensin isteniyor.”
“Çin’in altyapısını görünce ağzımız açık kaldı”
Çin demiryolu yetkililerinin Türkiye’ye gelip altyapı potansiyelini gördüklerini ve “Kuzeyde çok daha sorun vardı. Orta Koridor’un çok süratli formda kuzeyin düzeyine geleceğine inanıyoruz” dediklerini aktaran Fatih Erdoğan, “Biz de Çin’in demiryolu altyapısını görünce ağzımız açık kaldı, çok büyük!” sözlerini kullandı.
Orta Koridor nasıl işliyor?
Çin’den yola çıkan tren Kazakistan üzerinden Hazar Denizi’ne geliyor. Buradan Azerbaycan’a oradan Bakü- Tiflis-Kars çizgisi ile Türkiye içlerine geliyor bir kısmı ülkede kalıp bir kısmı buradan da Avrupa’ya gidiyor. Kars- Sivas çizgisinde yapılacak iyileştirmeler, Zengezur geçişinin açılması ki Fatih Erdoğan’ın aktardığına nazaran Ermenistan olağanlaşmaya çok istekli, Marmara’nın kuzeyinden gelip Yavuz Sultan Selim Köprüsü üzerinden geçecek demiryolu ve kimi birkaç düzgünleştirme ile Orta Koridor’un kapasitesi katlanacak.
Kaynak: Dünya
