Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. İbrahim Ortaş, yaptığı açıklamada, olağan durumda yıkılan binaların hafriyatında taşınmadan evvel kereste, demir ve öbür malzemelerin ayıklandığını kaydederek, “Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Denetimi Yönetmeliği mevzuatına nazaran depolanır deniyor. Lakin mevcut acil durum nedeniyle bir an evvel hafriyatın kaldırılması gerekiyor. Toplum sıhhatinin etkilenmesine ya da doğal hayatın bozulmasına yol açılmamalı” tabirlerini kullandı.
“Hafriyatın içeriği insan ve etraf sıhhatini etkileyecek nitelikte” Yıkılan yapıların çimento, kum, yalıtım gereci, asbest, boya, konut içindeki her türlü ahşap, giysi, yatak, elektronik gereç, plastik, metal, mineral üzere malzemeleri içerdiğini kaydeden Ortaş, “Yıkılan hastaneler ve fabrikaların içinde çöpe gitmemesi gereken malzemeler bulunuyor.
Daha da kıymetlisi tarım bölgesi olması nedeniyle ziraî ilaç, gübre ve eczane üzere öteki kimyasal temelli hususlar satan birçok işyeri var. Çiftçilerin yıkılan meskenlerinde kesinlikle kimyasal ilaçlar bulunur. Çok farklı nitelikteki kimyasal ve biyolojik malzemesi barındıracak olan hafriyatın depolanacağı yerlerin seçimi çok büyük kıymet teşkil ediyor.”
Fiziki hacmi küçültülmüş toz formuna dönüşen yıkıntıların depolanacağı yerlerin katiyen tarım alanları ve sulak alanlara yakın yerler olmaması gerektiğine dikkat çeken Ortaş, hafriyatın bırakılacağı yerin jeolojik yapısının değerli olduğunu bildirdi. Ortaş, şunları kaydetti: “Depolama alanının, katiyen malzemedeki toksinleri ve zararlıları sızdırmayacak nitelikte olması gerekir.
Yağmur sonrası malzemedeki toksinlerin taban suları tarafından beslenen göl, gölet, ırmak ve derelere karışmayacak formda olmalıdır. Hafriyat depolama alanlarının belirlenmesinde bilimsel metotlar kullanılmalı. Bilhassa bölgedeki barajlar, topografya ve jeolojisi kesinlikle dikkate alınarak depolama alanları belirlenmeli. Ayrıyeten tarım alanları depolama alanı olarak kullanılmamalı. Bu bağlamda mevzu uzmanı jeologların uygun gördüğü çöp ve hafriyat alanlarına dökülmeli. Kestirimi olarak yıkılan ve yıkılacak binalarla yaklaşık 110 milyon ton hafriyat bekleniyor.
“Binaların çimento kalitesinin düşüklüğünden ötürü beton modüllerinin toz haline gelebildiğine ve uzun yaz devrinde kuruyacak hafriyat tozlarının rüzgârlarla bitkilere taşınarak fotosentezi kaldırıp bitki gelişimini engelleyebileceğine dikkat çeken İbrahim Ortaş, “İzolasyon unsurlarındaki kimyasallar, ziyanlı plastik türevleri ve asbest ile hastane, kimyasal ilaç, gübre satış-üretim yerleri ve eczane hafriyatları farklı yerlerde depolanabilir” dedi.
“Su ve sulak alanlar korunmalı”
Toksik hususları içeren gereçlerin endemik doğal hayatın yıkımına sebebiyet verecek alanlara bırakılmasının flora ve hayvan varlığı üzerinde de olumsuz tesirlere yol açabileceğine dikkat çeken Ortaş, Adana Ceyhan-Kırmıtlı, Tuzla, Hatay-Samandağ, Hatay Milleyha, Şanlıurfa-Birecik’in Kelaynak kuş cennetleri ile endemik kuşların ömür alanları olduğunu anımsatarak, Amanos dağlarının birçok endemik bitkinin de ana yurdu olduğunu bildirdi.
Kaynak: Dünya
